Pojedinac i društvo na srednjovekovnom zapadu

Aron Jakovljevič Gurevič (1924-2006), poznati ruski naučnik-medievista, autor velikog broja radova o istoriji evropskog Srednjeg veka, u ovoj knjizi razotkriva crte ličnosne samosvesti čoveka srednjovekovlja. Nasuprot rašrenom mišljenju o „rađanju ličnosti" u doba renesanse, Gurevič zastupa tačku gledišta, po kojoj je ljudska ličnost postojala i u srednjem veku, ali sa specifičnim crtama, kojima se duboko razlikovala od ličnosti novog veka. Ne ograničavajući se na karakterizaciju takvih individualnosti kao što su Aurelije Avgustin ili Gviber Nožanski, Abelar ili Dante, autor razmatra samosvest srednjovekovnog seljaka i građanina, nastoji da pokaže ličnosne crte, čiji se simptomi mogu otkriti u čitavoj masi društva, i dokazuje nesvodivost istorije ličnosti na ideju "ravnomernog progresa". Posebna pažnja je poklonjena "arhaičkom individualizmu" – imanentnoj crti germansko-skandinavskog društva sve dok afirmacija staleško-korporativnog načela u doba hrišćanstva i učenje o gordosti kao jednom od smrtnih grehova nisu značajno ograničili ispoljavanje individualnosti. Po mišljenju autora, upravo problem ličnosti bi u naše vreme mogao postati glavni zadatak istorijske antropologije.