La guerre de trente ans

Godine 1618, pod imenom Tridesetogodišnji rat počelo je najveće  demografsko stradanje, koje je ikada zadesilo nemački svet. Ovaj, u osnovi verski sukob potekao je iz srca Evrope, iz Češke, gde su se pod predvodništvom Jana Husa ukazali znaci koji su prethodili Reformaciji, zatim je postepeno prerastao u politički sukob. Oružani sukob između cara Ferdinanda II i dela teritorijalnih, protestantskih kneževa pružila je protestatntskim vladarima u Evropi, najpre kralju Danske, Kristijanu IV i kralju Švedske, Gustavu Adolfu, odličan izgovor da se umešaju u nemačke poslove, kako bi od njih izvukli dodatne teritorijalne prednosti.

Francuska se dugo držala van ovog, nemačkog rata. Jačajući savez sa Švedskom i protestantskim saveznicima iz Nemačke, Rišelje 1621. objavljuje rat Španiji, koju je video kao stalnu pretnju francuskim interesima. Od 1635. postoje dva paralelna rata koji se ponekad prepliću: prvi, koji je produžetak verskog sukoba započetog u Češkoj 1618. i drugi, koji predstavlja nastavak francusko-španskog sukoba.

Po završetku ovog stradanja bez premca, kako Pjer Šoni opisuje Tridesetogodišnji rat, ukazali su se obrisi nove evropske političke geografije, koja je opstala sve do Francuske revolucije.